Ron Zwerver en 'Eeuwig Goud', het verhaal achter historisch Olympisch volleybalsucces

Een jaar geleden werd de Olympische volleybalfinale tussen Nederland en eeuwig rivaal Italië bij de NOS al verkozen tot ‘mooiste wedstrijd ooit’ in de geschiedenis van de Nederlandse sport, nadat het eerder al eens werd gekozen tot 'sportmoment van de eeuw'. Ron Zwerver kreeg later dat jaar de ‘Greatest Of All Time’ award uitgereikt op de verkiezing van Volleybalkrant. De succesvolle periode van het Nederlands volleybalteam, met het Olympisch goud als ultiem hoogtepunt, staat dus nog in de geheugens van vele Nederlanders gegrift. Vijfentwintig jaar na dato brengt de beste Nederlandse volleyballer aller tijden het boek ‘Eeuwig Goud’ uit, het verhaal over de Olympische titel, de aanloop daarnaartoe en het leven erna. Alle onderstaande citaten zijn afkomstig uit het boek.

‘Het is zeker niet alleen een succesverhaal, het was ook een leerproces, met de sport als metafoor voor het leven.'
Zwerver schreef het boek voor de toekomstige olympiërs vertelt hij zelf. “Het gaat niet altijd zoals je denkt dat het gaat. De hele weg naar succes is een ontdekkingstocht, voor een team en voor de individuele ontwikkeling. Het gaat niet altijd zoals gepland. Je doet het alleen voor jezelf, maar iedereen komt uit een andere omgeving.” Niet alleen de topsporters kunnen profijt hebben van het verhaal, maar Zwerver ziet ook kansen voor het bedrijfsleven. “Managers en directeuren hebben in bedrijven ook te maken met het formeren van een team. Ik zie parallellen met de topsport, maar uit beide werelden zijn lessen te trekken.”

Alomvattend omschrijft Zwerver: “Het is een schitterend verhaal voor de toekomstige topsporter, maar eigenlijk ook voor iedereen die hoge ambities heeft in het bedrijfsleven.” De 54-jarige Zwerver kijkt ook naar zichzelf. “Je hoort heel veel verhalen, ook nog vijfentwintig jaar na afloop. Ik was een jong broekie en werd het gezicht van het Nederlandse volleybal. Onbedoeld en onbewust werd daar druk op gezet. Het brengt nieuwe dingen met zich mee en het heeft mij als mens gevormd.”

‘Ik heb lang gedacht dat iedereen hetzelfde in elkaar zat als ik [...] We hadden allemaal het goud als doel, maar iedereen had zijn eigen drijfveren.’
In het boek vertelt Zwerver niet alleen over de Olympische finale, maar juist ook over het verhaal eromheen. Al in 1988 ging Zwerver met Nederland voor het eerst naar de Olympische Spelen en in 1992 werd er zilver gewonnen onder leiding van Arie Selinger. Dat het niet altijd makkelijk gaat in de topsport wordt ook duidelijk in het verhaal van Zwerver. In het boek valt ook te lezen dat hij zich wel eenzaam heeft gevoeld, dat er irritaties waren onderling en de sfeer ongemakkelijk kon zijn. “Soms knokten we letterlijk en figuurlijk op het veld,” legt Zwerver zelf uit. “Ik stopte er een hoop in, veel meer dan mijn teamgenoten. Ik eigende mijzelf ook de rechten toe om anderen iets op te leggen, maar zo werkte het niet in het echte leven.”

Hoe anders was het geweest als dat Olympisch goud er nooit was gekomen? “Dan hadden we elkaar waarschijnlijk niet meer gezien,” vertelt Zwerver. “Dan was het een Zoetemelk verhaal geworden.” Dat goud kwam er echter wel en dus kan Zwerver op die periode en medaille terugkijken als iets unieks. “Het is heel bijzonder, wat we met een groep jongens hebben bereikt. Omdat we goud hebben behaald, zien we elkaar op vier augustus op Papendal. Het komt allemaal voort uit die gouden medaille.”

‘In de Bankras trainden we gestaag door, twaalf lange mannen onder leiding van een kleine volleybalprofessor, op weg naar het vervullen van een olympische droom.’
Het bankrasmodel is voor velen een bekend begrip geworden nadat er goud werd gewonnen in Atlanta. In plaats van competitie spelen, gingen de beste Nederlandse volleyballers met elkaar in de Bankrashal trainen en reisden ze de wereld over voor internationale trips.

“In eerste instantie hebben wij met de volleybalsport NOC*NSF omhoog getild. Als je serieus mee wil tellen dan moet je kijken wat er in de omgeving gebeurd. Wij gooiden onze trainingsuren omhoog, gingen ‘s middags trainen en later zelfs twee keer per dag. Het werd bijna een vak, we gingen de wereld over. Wou je beter verdedigen, dan moest je naar Azië. Wou je swingender aanvallen, dan moest je naar Brazilië. Wou je harder slaan, dan moest je naar Cuba.” Als Zwerver kijkt naar het huidige topvolleybal, dan ziet hij dat de sport helemaal is geëvolueerd. “Wij hadden de mazzel dat we drie generaties talenten hadden die kwamen bovendrijven. We hadden drie generaties achter elkaar op het hoogste niveau met het talent en een goed programma.” Hij volgt ook de generaties van nu, zoals de speelsters die in actie kwamen op het WK onder 20. “Er zit ook een geluksfactor bij,” zegt Zwerver over het Nederlandse volleybal. “Er zijn wel minstens drie speelsters die het niveau aan zouden kunnen, dat geeft al een indicatie van waar ze staan. Je moet geluk hebben, maar ook een goed programma neerzetten om aan te sluiten bij het internationale topvolleybal.” Zijn boek kan dan ook een inspiratie en motivatie zijn voor de huidige Nederlandse talenten. Niet alleen om Olympisch goud te bewerkstelligen, maar ook hoe om te gaan met het leven als een topsporter.

‘Ik wil mijn levenslessen dolgraag doorgeven aan de volgende generatie.’
Het schrijven van het boek was niet het enige project van de ambitieuze Zwerver. Hij wil jongere generaties en andere sectoren inspireren en zijn ervaringen met hen delen. Zo wil hij ook signeersessies houden bij volleybalverenigingen tijdens open dagen of businessclub dagen om parallellen te leggen tussen topsport, leiderschap en ondernemen.

“Mijn rugzak zit vol, mijn dna is topsport en talentontwikkeling. Ik heb in Amerika vier jaar lang jongens en meisjes mogen begeleiden met hun scholarship, dus ik weet hoe het werkt.” Ook ziet Zwerver nieuwe uitdagingen in het begeleiden van teams in het bedrijfsleven, het geven van leiderschapstrainingen en het analyseren van wedstrijden. Zo ziet hij na de Olympische Spelen ook kansen om zijn kennis en kunde uit te dragen bij verschillende sportbonden.

‘Eeuwig Goud’ is een boek wat gaat over veel meer dan alleen het winnen van Olympisch goud en het vinden van eeuwige roem. Zwerver omschrijft zijn eigen ervaringen van toen, maar vertelt ook hoe hij vijfentwintig jaar later terugkijkt op zijn schitterende volleybalcarrière die zowel diepte- als hoogtepunten kende. Die inzichten zorgen ervoor dat hij levenslessen en overtuigingen kan delen en diepgang geeft aan het mooiste stukje sportgeschiedenis van Nederland.