Oranje op het EK: wijn, Trevifontein en goud

Zaterdag begint het Europees kampioenschap volleybal voor vrouwen in Nederland en België. De Oranje vrouwen doen voor de 26ste keer mee. In de voorgaande edities edindigde Nederland vier keer op het podium. Hoe kwamen die medailles tot stand en hoe verging het Oranje verder op het EK? Lees het hier in vogelvlucht.

Koude Oorlog
Nederland was één van de zeven deelnemers op het allereerste EK. Dat toernooi werd in 1949 in Praag georganiseerd. Nederland - onder leiding van Henk Blok - verloor al zijn wedstrijden en eindigde op de laatste plaats.

Een jaar later was Nederland, net als alle andere West-Europese landen, afwezig op het EK in Bulgarije. Dat was in 1955 ook het geval bij het EK in Roemenië, vanwege de scheiding in Europa door de Koude Oorlog.

Flessen wijn
Het eerste kleine EK-succes van Nederland was in 1951. Daar behaalde Oranje in een duel om de vijfde plaats tegen Italië zijn eerste EK-zege ooit. In de voorronde had het gastland van Frankrijk en de Sovjet-Unie verloren. Nederland had van alle andere landen wel de meeste punten in één set tegen de Sovjet-Unie gehaald: 9-15 verlies.

International Nel Barzilay gaf later aan hoe die geweldige prestatie van negen punten werden behaald: ,,We hadden voor die wedstrijd in Parijs een lunch. Op tafel stond rode en witte wijn. Wij mochten van Blok uiteraard geen wijn drinken. Maar je snapt het, wij hielden ons niet aan dat verbod. We hebben al die flessen stiekem leeggedronken en ze snel verwisseld met volle op andere tafels. Je snapt dat we tamelijk onbevangen in het veld stonden...¨

Reiskosten
Langzaamaan pakten de Nevobo en de Nederlandse ploeg het steeds serieuzer aan. In 1958 hoefden de Oranje vrouwen nog maar een deel van de reiskosten zelf te betalen (dertig gulden), maar niet meer de eigen tenues zoals daarvoor nog het geval was geweest.

De prestaties werden ook steeds beter. Nederland ontgroeide in de jaren zestig de West-Europese landen en bereikte in 1967 voor het eerst de finalepoule, maar kwam tekort voor de Europese top gedomineerd door Oost-Europa. In de jaren zeventig nam de trainingsintensiteit onder Ger Spijkers toe, maar het kwam niet verder dan een zesde plaats.

Murphy
Met de komst van Peter Murphy als bondscoach nam de professionalisering toe en maakte Nederland grote stappen. Murphy trainde veel met de ploeg in aanloop naar het EK 1985 dat in Nederland gehouden werd. Als Oranje niet aan het trainen of spelen was zaten de speelsters te breien bij hun thuisbasis in Grouw. Het hielp blijkbaar, want Nederland kwam de poulefase door en lag op medaillekoers. In de finaleronde dreigde het zelfs de Sovjet-Unie te verslaan. De 2-3 nederlaag deerde niet in de strijd om een medaille; Oranje doorbrak de Oost-Europese podiumhegemonie en pakte brons in de Rijnhal, waarna Murphy op de schouders ging.

Na een vijfde plaats op het volgende EK in België kwalificeerde Nederland zich verrassend genoeg niet voor het EK 1989 in Spanje. Dat was verrassend, omdat Nederland inmiddels een geweldige lichting had die op het EK in 1991 zilver zou pakken. Murphy was na vier jaar Wuqiang Pang weer de bondscoach en vierde de zilveren medaille in Rome met een sprong in de Trevifontein. Dat kon de Romeinse politie niet waarderen, waarop de Oranje bondscoach gearresteerd werd.

Rijnhal
Vier jaar later volgde het absolute hoogtepunt van de Nederlandse volleybalvrouwen tot dusver. Onder leiding van bondscoach Bert Goedkoop brak een nieuwe lichting internationals door die voor goud zouden zorgen. De tieners Riëtte Fledderus en Elles Leferink hielden het hoofd koel in de finale tegen Kroatië met zesduizend uitzinnige Oranje fans in de Arnhemse Rijnhal. Het goud was een feit.

Twintig jaar later is het nog steeds de enige Europese titel. In 2003 pakte Nederland bijna een nieuwe medaille, maar verloor het in de strijd om het brons nipt van Duitsland. In 2009 benaderde Nederland nog het meest de prestatie van 1995. Het draaide een geweldig EK in het Poolse Lodz, maar moest in de finale zijn meerdere erkennen in Italië. Verder kwam het de afgelopen twintig jaar nooit verder dan de kwartfinales.

(Met dank aan ´Hoppa! 50 jaar volleybal in Nederland´ door Chris Mast)